Herstel na kanker gaat vaak veel verder dan weer lichamelijk sterker worden. Voor veel mensen begint dan pas het verwerken van een ingrijpende periode. Gevoelens van angst, onzekerheid en vermoeidheid zijn vaak nog volop aanwezig, dicht onder de oppervlakte. Ook het vertrouwen in het eigen lichaam moet opnieuw groeien. Wanneer de medische behandeling stopt en u ‘schoon’ of genezen bent verklaard, begint er een nieuw proces: de ziekte een plek geven en ruimte maken voor rust, vertrouwen en innerlijke stabiliteit. Ayurveda kan daarbij steun geven. Het helpt om energie en kracht van binnenuit op te bouwen en draagt bij aan emotioneel herstel. Een letterlijke reset voor lichaam en hoofd, zodat de weg vrijgemaakt wordt om verder te gaan.
Ayurveda betekent ‘kennis van het leven’ en is een duizenden jaren oude geneeswijze uit India met een holistische en natuurlijke aanpak. Iedereen heeft een eigen lichaamsbouw, de zogenaamde prakriti, die wordt bepaald door drie energieën: Vata, Pitta en Kapha. Raakt dit evenwicht verstoord, dan kunnen klachten ontstaan. Een Ayurveda-arts stelt een behandelplan op, afgestemd op uw dosha-type. Een kuur bestaat uit behandelingen met olie, yoga, meditatie, kruidensupplementen, ademhalingsoefeningen en gezonde maaltijden. Voeding speelt een belangrijke rol: gerechten worden bereid met groenten, kruiden en specerijen die passen bij uw dosha en licht verteerbaar zijn. Ayurveda brengt de dosha’s in balans en ondersteunt herstel. Wereldwijd wordt deze aanpak gezien als een waardevolle aanvulling op de moderne geneeskunde.
Na chemotherapie is het lichaam vaak uitgeput en kwetsbaar: het immuunsysteem is verzwakt, de spijsvertering werkt trager en vermoeidheid is aanwezig. Naast deze fysieke klachten, steekt ook vaak de emotionele balast de kop op zodra de behandelingen achter de rug zijn. Ayurveda ziet deze klachten niet als losse symptomen, maar als signalen van een diepere disbalans in lichaam, geest en ziel. Ayurveda maakt het lichaam weer sterker, van binnenuit, en brengt ons hoofd weer tot rust. Voedzame maaltijden ondersteunen de spijsvertering, kruidenoliemassages en therapieën brengt het zenuwstelsel tot rust en meditatie creëert innerlijke stilte. In plaats van het lichaam te forceren, ondersteunt Ayurveda het herstel.
Een van de eerste stappen in het Ayurvedisch herstel is een milde detox, in Ayurveda-termen een Panchakarma genoemd. Panchakarma bestaat uit verschillende behandelingen die het lichaam helpen om zich te ontdoen van afvalstoffen die zich hebben opgebouwd na ziekte of bijvoorbeeld een chemokuur. In uw behandelplan krijgt u Ayurvedische massages (in India en Sri Lanka vaak 2 tot 4 per dag), kruidenstoombaden of Shirodhara-therapie. Niet alleen zijn ze stuk voor stuk ontspannend, ze ondersteunen ook de lever en versterken het spijsverteringsstelsel.
In Ayurveda wordt een sterke spijsvertering – Agni – gezien als de basis van onze gezondheid. Na chemotherapie is het 'spijsverteringsvuur' vaak verzwakt. Met kruiden zoals gember, komijn en trikatu wordt Agni weer aangewakkerd. Een sterk spijsverteringsstelsel neemt immers beter voedingsstoffen op en versnelt het herstelproces.
Rasayana betekent letterlijk ‘verjonging’. En dan niet een úiterlijke verandering, maar herstel van weefsels en het versterken van het immuunsysteem. Waar de westerse geneeskunde het immuunsysteem vooral ziet als de biologische afweer tegen virussen en bacteriën, beschrijft Ayurveda het als een systeem dat weerstand en veerkracht vergroot. Het gaat om het vermogen om energie vast te houden en minder snel uit balans te raken. Vanuit dit herstel ontstaat nieuwe kracht, en daarmee ook energie en vitaliteit. Kruiden zoals Ashwagandha, Guduchi, Shatavari en Amalaki spelen hierin een ondersteunende rol.
In Ayurveda wordt voeding gezien als medicijn. Voedzame en licht verteerbare maaltijden ondersteunen het herstel. En net zo belangrijk: een regelmatig dagritme: op vaste tijden opstaan, eten en slapen. Dit geeft het zenuwstelsel rust en houdt het energieniveau in balans.
Ayurveda vervangt geen reguliere kankerbehandeling, maar draagt bij in het opbouwen van (veer)kracht en rust. Ons lichaam bezit een diepe wijsheid voor herstel en Ayurveda ondersteunt dit proces. Voor een Ayurvedische Panchakarma is doorgaans een periode van minimaal twee weken nodig; kortere verblijven hebben minder effect. De meeste kennis en ervaring vindt u in India, Sri Lanka en Nepal. Ook in Europa zijn ayurvedahotels die Panchakarma-kuren aanbieden, al zijn de behandelingen hier minder uitgebreid en is de voeding meer afgestemd op een westers eetpatroon.
Vivianne herstelde van eierstokkanker na een jaar van operatie en chemotherapie. Daarna wilde ze zich weer de oude voelen, maar ze was uitgeput, had weinig energie en kampte met darmklachten. 'Het voelde alsof mijn lichaam zichzelf kwijt was', vertelt ze. 'Tijdens de behandelingen was ik alleen maar bezig met beter worden. Toen dat voorbij was, kwam alles tegelijk naar boven. Ik wist niet goed hoe ik verder moest. Gewoon weer doorgaan met mijn leven vond ik moeilijk. Dierbaren om me heen waren heel lief en ondersteunend, maar dit proces moest ik zelf door. Ik zocht een plek om in alle rust mijn energie op te bouwen, mijn lijf weer sterker te maken maar vooral om mijn emoties ruimte te geven.' Ze koos voor Sri Lanka en startte daar, onder begeleiding van een Ayurvedisch team, een milde Panchakarma-kuur van drie weken. 'Het eten was heel licht en gezond, de meditatie en yoga gaven lieten me naar binnen keren om bij m'n emoties te kunnen en de dagelijkse behandelingen waren echt ontspannend. Die combinatie gaf me nieuwe kracht en richting. Het voelt alsof ik de zware periode eindelijk een plek heb kunnen geven.'
Dit blog is geschreven door Marleen, oprichter Puurenkuur in 2005. Ze reist de wereld over op zoek naar de beste gezondheids- en kuuroorden, spa's en retreats. Ze deelt haar kennis, ervaringen en inzichten via haar blogs.